Stacja Badawcza IP PAN jest placówką badawczą, poświęconą zarówno ogólnie pojętym badaniom jeleniowatych, parazytologii jak i edukacji. Na terenie placówki znajdują się ogromne pastwiska (ponad 100 hektarów samych wybiegów), na których w warunkach zbliżonych do naturalnych przebywają liczne stada jeleniowatych (około 600 zwierząt). Dzięki takim unikalnym warunkom prowadzone są badania wymagające powtarzalności oraz bliższego kontaktu z tymi zwierzętami, przy zachowaniu ich specyficznego charakteru. Współpraca z okolicznymi nadleśnictwami, z których na szczególną uwagę zasługuje Nadleśnictwo Strzałowo, które od wielu lat wspiera i umożliwia zbiór materiału badawczego, umożliwia zbieranie bezcennych materiałów służących do analizy porównawczej zwierząt wolno żyjących oraz utrzymywanych w warunkach hodowlanych.

Stacja Badawcza IP PAN w Kosewie Górnym utworzona została w roku 1986 jako obiekt doświadczalny mający na celu opracowanie metod hodowli jeleniowatych. Od roku 1991 r. Stacja funkcjonuje w ramach Instytutu Parazytologii PAN, nadal jednak realizując pierwotny cel stojący u podstaw jej założenia. Założycielem Stacji i pierwszym jej kierownikiem był dr Andrzej Krzywiński. Dzięki Jego pasji i zaangażowaniu udało się w krótkim czasie utworzyć unikatową do dziś w skali kraju i Europy placówkę. Początkowo wprowadzono do hodowli dwa gatunki: jelenia szlachetnego (Cervus elaphus) oraz daniela (Dama dama). W połowie lat 90-tych XX w. do hodowli wprowadzono nowy, bardzo ciekawy gatunek pochodzenia azjatyckiego-jelenie sika Dybowskiego (Cervus nippon), nazywanego w dzisiejszych czasach Jeleniem Wschodnim. Jest on stosunkowo rzadko spotykany w hodowli, stanowi więc interesujący obiekt badań naukowych.

W początkowym okresie swojej działalności Stacja zajmowała się głównie badaniami podstawowymi dotyczącymi opracowania i wdrożenia metod prowadzenia fermowej hodowli jeleniowatych w warunkach polskich. Są one bowiem zdecydowanie odmienne od panujących na Nowej Zelandii, gdzie zapoczątkowano ten dział hodowli. Opracowania wymagały podstawowe zagadnienia z zakresu żywienia zwierząt, sposobów zimowania oraz organizacji. Pozornie proste zagadnienia dotyczące np. zaprojektowania rozmieszczenia poszczególnych kwater wypasowych wymagały uwzględnienia obserwacji o charakterze behawiorystycznym. Jeleniowate, jako zwierzęta będące na początkowym etapie udomowienia, wykazują szereg zachowań zupełnie odmiennych niż obserwowane u gatunków użytkowanych przez człowieka od tysięcy lat. Historia hodowli fermowej, stanowiącej także próbę udomowienia jeleniowatych, jest bowiem bardzo krótka, licząca sobie zaledwie 40 lat.

W latach 80 – tych XX wieku prowadzono także udane doświadczenia dotyczące oceny przydatności w hodowli krzyżówek międzygatunkowych (m.in. z jeleniem wapiti i maralem). Sukcesem zakończyły się także unikalne na skalę światową próby uzyskania

krzyżówek międzyrodzajowych (z jeleniem milu – Elaphurus davidianus). Po włączeniu Stacji w strukturę Instytutu Parazytologii PAN tematyka prowadzonych w Kosewie badań objęła także zagadnienia dotyczące rozpoznania występujących u jeleniowatych pasożytów oraz metod ich zwalczania. Warto wspomnieć tu m.in. o unikalnych badaniach nad występowaniem u jeleniowatych groźnego pierwotniaka Neospora caninum, czy transmisji krwiopijnych nicieni Asworthius sidemi pomiędzy bydłem a dziko żyjącymi jeleniowatymi. Z czasem badania parazytologiczne rozszerzono także na populacje zwierząt wolno żyjących a z uwagi na bliską współpracę z okolicznymi nadleśnictwami, w szczególności z nadleśnictwem Strzałowo. Stacja blisko współpracuje z Katedrą Hodowli Zwierząt Futerkowych i Łowiectwa Wydziału Bioinżynierii Zwierząt Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie, a także Katedrą Etologii Zwierząt i Łowiectwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Poza dotychczas wymienionymi badaniami prowadzone były również prace z zakresu fizjologii żywienia (we współpracy z Instytutem Fizjologii i Żywienia Zwierząt PAN) , fizjologii rozrodu (Instytut Rozrodu i Żywienia Zwierząt PAN) oraz behawiorystyki (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie).

Stacja stanowi dogodną bazę terenową służącą do zbioru i wstępnego opracowania materiałów Zespół doświadczonych pracowników zapewnia sprawną organizację zaplanowanych prac badawczych. W Stacji znajduje się podręczne laboratorium, pomieszczenia biurowe, gospodarcze i pokoje gościnne. Wyposażona jest w nowoczesne rozwiązania umożliwiające manipulację zwierzętami (2 odłownie wyposażone w poskromy), sprzęt umożliwiający przeprowadzanie zabiegów hodowlanych i weterynaryjnych, ważenie, pobieranie przyżyciowo prób oraz innych danych do prac naukowych. Wszystkie zwierzęta są identyfikowane, co umożliwia prowadzenie szczegółowych kartotek i pracę hodowlaną. Stacja jest otwarta na wszelkie propozycje współpracy naukowej. Corocznie, z większości krajowych uczelni, studenci odbywają praktyki wakacyjne (przeciętnie około 20 osób). Zespół Stacji służy również doradztwem hodowcom indywidualnym oraz umożliwiamy im odbywanie szkoleń indywidualnych na terenie Stacji. Obecnie badania koncentrują się na wybranych aspektach biologii, rozrodu i behawioru jeleniowatych oraz czynników związanych ze wzrostem, regeneracją i cyklem poroża. Doświadczeni i chętni do współpracy pracownicy, różnorodność gatunków jeleniowatych utrzymywanych w Stacji, a także jej infrastruktura umożliwia prowadzenie wielokierunkowych i interdyscyplinarnych badań. Dzięki współpracy i dostępności Stacji dla studentów i badaczy z innych placówek badawczych zarówno krajowych, jak i zagranicznych powstało w Stacji wiele atrakcyjnych inżynierskich, magisterskich, doktorskich czy habilitacyjnych. Dotychczasowe badania zaowocowały pierwszą krajową monografią omawiającą podstawy hodowli fermowej jeleniowatych, 86 publikacjami oryginalnymi, 82 doniesieniami naukowymi, 14 pracami inżynierskimi i licencjackimi, 21 pracami magisterskimi, 8 pracami doktorskimi i 3 pracami habilitacyjnymi. Stacja wydaje również książki naukowe i popularnonaukowe- podręczniki do hodowli fermowej jeleniowatych, książki dotyczące biologii jeleniowatych, jak również książki i kolorowanki skierowane do dzieci.

(Visited 1 996 times, 1 visits today)