Naszą misją – jako Stacji Badawczej – jest nie tylko badanie przyrody, ale również popularyzacja wiedzy na jej temat. Naszym głównym tematem zainteresowania są jeleniowate. Główną metodą przekazywania wiedzy o nich jest wycieczka po terenie Stacji Badawczej, gdzie wyszkolony profesjonalny przewodnik opowiada o tych zwierzętach, pokazując je na żywo.
Wiedzę na ten sam temat przekazujemy również poprzez naszą publikację, dostępne zarówno w kasie Stacji, jak i przez zamówienia poprzez e-mail stacji (kosewopan@kosewopan.pl).
Jeleń czy sarna, poznajemy polskie gatunki jeleniowatych (20 zł)
Chów i hodowla jeleniowatych (30 zł)
Zanim jednak drogi czytelnik odwiedzi naszą placówkę czy też chwyci za jedną z naszych publikacji, warto przypomnieć sobie kilka informacji dotyczących naszych jeleniowatych:
Jeleniowate
W Polsce w stanie dzikim żyje aktualnie pięć gatunków tych majestatycznych stworzeń. Niestety ze względu na coraz mniejszy kontakt z przyrodą oraz uproszczenia wynikłe z popkultury powszechna wiedza o nich jest w najlepszym przypadku ograniczona, a w najgorszym przypadku błędna i błędnie umacniana poprzez powtarzanie.
Jeleń i Sarenka?
Podstawowym niezrozumieniem mylenie gatunku zwierząt z nazwą ich płci:
w BŁĘDNYM powszechnym nie-zrozumieniu sarna jest samiczką a jeleń samcem. Tak naprawdę to nazwy na dwa zupełnie różne gatunki jeleniowatych, u których występują osobne samce i samiczki.
Rogi czy poroże?
Kolejnym nieporozumieniem jest nazywanie potężnych czy też w niektórych przypadkach skromnych wyrostków na głowie jeleniowatych rogami. Żaden z jeleniowatych rogów nie ma – to, co możemy zobaczyć na głowie byka jelenia czy też kozła sarny to nic innego niż POROŻE. Wielu osobom może wydawać się to trywialną zabawą nazwami, jednak warto zdać sobie sprawę, że poroże od rogów nie różni tylko nazwa, lecz także budowa, rodzaj tkanki, a nawet funkcja. Poroże i rogi rosną w podobnym miejscu i dla niewprawionego oka mogą wydawać się podobne, jednak są czymś zupełnie innym.
Kropki
Kropeczki na futrze jeleniowatych bez wątpienia dodają im uroku tak więc dla wielu twórców ilustracji czy też animacji stanowią nieodzowny element wizerunku jeleniowatych. Warto jednak pamiętać, że o ile artystyczna wizja “słodkiego jelonka” często ma kropki, takie maskowanie nie występuje u większości naszych Polskich jeleniowatych. Dorosłe Jelenie, podobnie jak dorosłe sarny czy Łosie w dowolnym wieku nie mają kropek-jest to maskowanie niezbędne jedynie młodym Sarnom i Jeleniom oraz wszystkim jeleniom wschodnim, oraz danielom.
Gatunki
Aktualnie w Polsce w warunkach dzikich żyję pięć gatunków jeleniowatych, według masy ciała (od najmniejszego): Sarna Europejska, Daniel Europejski, Jeleń Wschodni, Jeleń Szlachetny, Łoś Europejski.
Sarna Europejska (Capreolus capreolus)
Mały jeleniowaty, z charakterystycznym białym zadkiem (lustrem) – widocznym szczególnie zimą. Zwykle widywany na łąkach przydrożnych pojedynczo, w małych grupach lub większych stadach nazywanych rudlach (zimą). Samca sarny nazywamy Kozłem lub Rogaczem, samiczkę Kozą. Młode to koźle i w przeciwieństwie do swoich rodziców posiada maskujące kropki. Dorosły kozioł posiada poroże w formie Parostków. Wiele osób w Polsce myli sarny z ich większymi kuzynami jeleniami uważając, że sarna jest ich samiczką- tak naprawdę to dwa mocno różniące się gatunki należące nawet do innych podrodzin.
Daniel Europejski (Dama dama)
Średniej wielkości jeleniowaty, w charakterystyczne kropki. Stosunkowo niski i mocno zbudowany, często występujący w umaszczeniu barwnym (białym, czarnym) Stosunkowo rzadziej spotykany niż sarny czy jelenie, widywany zwykle przy lasach. Samiec, podobnie jak u większości jeleniowatych, nazywamy Bykiem. Samiczka to łania a małe ciele. Dorosłe byki posiadają charakterystyczne poroże w formie łopat (mylone często z rosochami łosia).
Jeleń Wschodni (Cervus nippon)
Nazywany też Jeleniem Sika. Średniej wielkości jeleniowaty, w charakterystyczne kropki. Smukły i stosunkowo wysoki jak na swoją masę ciała. Występujący w Polsce niemal jedynie na Wysoczyźnie Elbląskiej. Samca, podobnie jak u większości jeleniowatych, nazywamy bykiem. Samiczka to łania a małe ciele. Charakterystyczny poza sylwetką i kropkami dla Jeleni Wschodnich jest wydawany przez nie odgłos – gwizd.
Jeleń Szlachetny (Cervus elapahus)
Duży, stadny, powszechnie znany jeleniowaty. Wysoki i masywny, lekko rudy w kolorze (szary zimą). Najczęściej spotykany w lesie lub na łąkach przy leśnych. Samiec, podobnie jak u większości jeleniowatych, nazywamy Bykiem. Samiczka to łania a małe ciele-które w przeciwieństwie do rodziców posiada kropeczki. Poroże byka to Wieniec.
Łoś Europejski (Alces alces)
Największy z Polskich jeleniowatych, posiadający charakterystyczne chrapy. Bardzo wysoki, pozornie jedynie powolny. Najczęściej spotykany w lesie i na bagnach. Nie posiada kropek. Poroże łosia to rosochy, które mogą przyjmować formę charakterystycznych łopat. Samiczkę łosia nazywamy łoszą bądź klępą, samczyka bykiem. Młody łoś to łoszak.